نقش نفاق و ساختار قبیله‌ای در انحراف جانشینی پیامبر (ص) 

حجت‌الاسلام والمسلمین مقصودعلی، استاد حوزه و دانشگاه و معاون حوزه علمیه خاتم الاوصیا، در گفت‌وگو با میزان، با اشاره به وقایع پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) و تشکیل شورای سقیفه، به تحلیل شرایط سیاسی و اجتماعی آن دوران پرداخت. 

وی با استناد به آیات قرآن کریم، از جمله آیه «اَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَی أَعْقَابِکُمْ»، به این نکته تأکید کرد که برخی از همان ابتدا ایمان واقعی به پیامبر (ص) نداشتند و بر اساس نفاق، اسلام را پذیرفتند. 

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به نفوذ عناصر منافق در نزدیکی پیامبر (ص)، هدف آنان را جلوگیری از جهانی شدن اسلام دانست و افزود: طبق برخی اقوال تاریخی، این جریان حتی از زمان دفن پیامبر (ص) نیز سوءاستفاده کرد و با ایجاد تأخیر سه‌روزه، به دنبال مطامع خود بود. 

حجت‌الاسلام مقصودعلی به تأثیر شدید ساختار قبیله‌ای و نژادی عرب جاهلی حتی پس از اسلام اشاره کرد و گفت: در چنین فضایی، شخصیت‌های برجسته‌ای مانند سلمان، ابوذر و مقداد به دلیل نداشتن پایگاه اجتماعی قوی در نظام عربی، نتوانستند در مقابل فجایع پس از رحلت پیامبر (ص) آنگونه که باید ایستادگی کنند. 

وی در مقابل، به قدرت‌گیری قبایلی مانند بنی‌عدی اشاره کرد که با نفوذ در خانواده پیامبر (ص) و استفاده از خشونت و عوامل مختلف، خود را تحمیل کرده و جایگاه یافتند. 

معاون حوزه علمیه خاتم الاوصیا در بخش دیگری از سخنانش به فضای خفقان‌آور پس از رحلت پیامبر (ص) اشاره و تصریح کرد: منبر رفتن در آن زمان یک امر حکومتی بود و خلیفه اجازه آن را صادر می‌کرد. به گونه‌ای که کسی جرئت نداشت نام امیرالمومنین علی (ع) را به زبان آورد و فضایل ایشان با مشقت بسیار به دست ما رسیده است. 

وی در پایان در مورد اینکه چرا امیرالمومنین (ع) واکنشی به اتفاقات پس از رحلت نداشت، خاطرنشان کرد: فضای پس از ارتحال پیامبر اکرم (ص) به قدری بسته شده بود که حتی نقل فضایل اهل بیت (ع) در آن شرایط بسیار سخت و پررنج بود. از این رو امکان تبلیغ و شفاف‌سازی وجود نداشت. 

انتهای پیام/